Eindsymposium Kansrijke Gewassen – Samen bouwen aan een duurzame toekomst

Op woensdag 26 november 2025 vond het eindsymposium van het project Kansrijke Gewassen plaats. De afgelopen jaren heeft Hogeschool Van Hall Larenstein (VHL University of Applied Sciences) samen met partners onderzocht hoe gewassen zoals zonnekroon, koolzaad, veldbonen en erwten kunnen bijdragen aan een toekomstbestendige landbouw in Noardeast-Fryslân. Daarbij is niet alleen gekeken naar de teelt, maar ook naar de waardecreatie in de keten, want juist daar ligt de grootste uitdaging.

Wat hebben we geleerd?

• Bodem en gewassen zijn uitgebreid onderzocht.
• Bestaande ketens en nieuwe marktkansen zijn in kaart gebracht.
• Kennisdeling over teelt én markt blijft essentieel, ook richting de consument.

De resultaten zijn veelbelovend: deze gewassen zijn goed te telen, maar er ontbreekt nog voldoende waardecreatie in de keten. Daarom stond tijdens het symposium de vraag centraal: hoe zetten we samen de volgende stap?

Het uitgebreide rapport verschijnt in februari. Heb je interesse in de data of wil je het rapport ontvangen? Laat het gerust weten.
Bekijk de eindvideo gemaakt door binnAir & Another Motion:
https://www.youtube.com/watch?v=IN56n8eDk3w

Inspirerende bijdragen tijdens het symposium

• Marieke Engwerda (Bioweb)
  Zij liet zien hoe lokale ketens versterkt kunnen worden via online verkoop en marktverkoop van groente. Met het BEUK-platform worden logistieke processen slimmer ingericht, waardoor agrariërs minder tijd kwijt zijn aan administratie.
• Britt Kok (ME-AT)
  Britt nam ons mee in de ontwikkelingen rond plantaardige vleesvervangers. In Leeuwarden worden al vijf jaar vleesvervangers geproduceerd. Er loopt onderzoek naar veldboon-gebaseerde producten, maar eigenschappen zoals kleur en productkwaliteit blijven een uitdaging.
• Koen Bakker (New Food Horizons)
  Koen deed een oproep aan het nieuwe kabinet: zet sterker in op lokale, circulaire ketens en reststroomverwaarding. De teelt en productontwikkelaars zijn er al, nu nog de prikkels om ermee aan de slag te gaan.

Paneldiscussie: lokaal en eerlijk

Tijdens de paneldiscussie met o.a. Annet Everaarts (HVHL), Auke Hempenius (Suver & Sûn), Milos van Moorsel (ME-AT), Douwe Dijkstra (akkerbouwer) en Sigrid Dassen (HVHL) kwamen vragen en ideeën naar voren zoals:

• Wat betekent “lokaal” precies?
• Hoe maken we ketens eerlijker en transparanter?
• Hoeveel vertrouwen is nodig tussen boer, verwerker en afnemer?

Er ontstonden levendige discussies over permanente bloemranden (zonnekroon) en een “derde weg” tussen biologisch en gangbaar. Belangrijke vragen blijven: hoe waarborgen we kwaliteit en controle in een flexibel systeem?

Conclusie

Er is geen one-size-fits-all. We hebben juist baat bij een divers palet aan teeltsystemen en ketens. Dat geeft agrariërs en consumenten meer keuzevrijheid en levert zowel economische als ecologische voordelen op.

Dankwoord

Dank aan de akkerbouwers voor hun deelname aan het project:
Balling van Kuiken
Douwe Dijkstra
Dirk Sieds Vries
Hans Kroodsma

En aan alle directe en indirecte projectpartners en de subsidieverstrekker:
Hogeschool Van Hall Larenstein
Agrarisch Collectief Waadrâne
Qop – Versnellingsagenda Noordoost Fryslân
Provincie Fryslân
Fjildlab
Agrifirm
LTO Noord
Vereniging Noardlike Fryske Wâlden
Mulder Agro
Colzaco
Eiwitboeren van Nederland
MOVO-Zaden
Bioweb Fryslân
New Food Horizons